Του Κ. ΠΑΠΑΣΤΕΦΑΝΟΥ
ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ: αυτή η αρχαία θάλασσα μεταξύ των γαιών, 2,5 με 3 εκατομμύρια τ. χλμ. Η θάλασσα της πολιτισμένης Ενωμένης Ευρώπης και μη. Η θάλασσά μας. Mare nostrum. Για τα νησιά της. Για τις θερινές μας διακοπές. Για τα ψάρια της. Για τις θαλάσσιες μεταφορές - τις κρουαζιέρες. Για τα πυρηνικά και άλλα απόβλητα. «Ωρολογιακή βόμβα η Μεσόγειος με χιλιάδες τόνους ραδιενεργών αποβλήτων», όπως πιστεύουν αρκετοί ιταλοί εισαγγελείς που πέρυσι τέτοιο καιρό άρχισαν να διενεργούν έρευνες για 23 «ύποπτα» ναυάγια πλοίων με διάφορες σημαίες σε καιρό... νηνεμίας για περίπου 25 χρόνια (από το 1970).
Γύρω από τη Μεσόγειο υπήρχαν και υπάρχουν βάσεις πυραύλων με πυρηνικές κεφαλές και στη χώρα μας (;). Υπάρχουν και λειτουργούν 42 πυρηνικοί αντιδραστήρες δίπλα σε μεγάλα ποτάμια που χύνουν... τα νερά τους απευθείας (Ροδανός) ή σε θάλασσες, όπως η Μαύρη Θάλασσα, που επικοινωνούν (Δούναβης, Δνείστερος). Από αυτούς 6 είναι ισπανικοί (4 στην Tarragona πιο κάτω από τη Βαρκελώνη, 1 στη Valencia και 1 στη Murcia), 16 είναι γαλλικοί εκατέρωθεν του Ροδανού ποταμού (Marcoule: 1, Tricastin: 4, Cruas: 4, St. Alban: 2, Creys: 1 και Bugey: 4), 2 αιγυπτιακοί (El Dabaa), 2 στο Ισραήλ (Rehovot) και προσεχώς 1 στην Τουρκία (Akkuyu) στη Μερσίνα στη Θάλασσα της Αλεξανδρέττας, απέναντι από την Κύπρο. Στον Δούναβη εκατέρωθεν είναι το Κοζλοντούι (Βουλγαρία) με 6 πυρηνικούς αντιδραστήρες, η Τσερναβόντα (Ρουμανία) που θα έχει και αυτή 6 συνολικά πυρηνικούς αντιδραστήρες και φυσικά το Τσερνομπίλ στον Δνείστερο (Ουκρανία) που είχε 4 πυρηνικούς αντιδραστήρες ως τις 26 Απριλίου 1986, σήμερα λειτουργούν οι υπόλοιποι 3.
Από όλους αυτούς ζητούμε να κλείσουν το Κοζλοντούι γιατί είναι πολύ κοντά μας λιγότερο από 300 χλμ. , γιατί είναι παρωχημένης τεχνολογίας που δεν μπορεί να εκσυγχρονιστεί, που λειτουργεί προβληματικά, αλλά, παρ' όλα αυτά, μας δίνει ρεύμα ηλεκτρικό, που μπορεί να είναι το επόμενο Τσερνομπίλ, αν σταθούμε το ίδιο άτυχοι. Για το Τσερνομπίλ άλλοι ανέλαβαν το κλείσιμό του, που όμως δεν φαίνεται κάτι τέτοιο στον ορίζοντα για κάμποσα ακόμη χρόνια.
Οι περισσότεροι από τους αντιδραστήρες αυτούς λειτουργούν από τις αρχές της δεκαετίας του '80, ενώ μόνο οι 4 «παλιοί» του Κοζλοντούι λειτουργούν από τη δεκαετία του '70. Ετσι, παράγουν ραδιενεργά απόβλητα για περισσότερα από 10-15 χρόνια. Πυρηνικά απόβλητα όμως μπορεί να ρίχνονται στη θάλασσα και από άλλους αντιδραστήρες πιο μακρινούς, μεταφερόμενα νύκτωρ με πλοία «ύποπτα», με σημαία ιταλική, της Γρανάδας, της Δανίας, της Ρουμανίας ή ακόμη και της Σρι Λάνκα ή των Βερμούδων. Πλοία σαράβαλα που ανήκουν πολλές φορές σε εφοπλιστές - φαντάσματα, με ύποπτα φορτία πλέουν στη Μεσόγειο με προέλευση την Ανατολική Ευρώπη. Και μόλις νυχτώσει...
Τα τελευταία 40 χρόνια του ψυχρού πολέμου γινόταν χρήση των θαλασσών ως χώρου για την απόρριψη ραδιενεργών καταλοίπων από πρώην Σοβιετικούς, κυρίως, ως και το 1991, η δε συνολική ποσότητα που έχει απορριφθεί από τους Σοβιετικούς πιθανόν να ξεπερνάει συνολικά τα 10 εκατ. κιουρί1, ποσότητα διπλάσια απ' ό,τι οι υπόλοιπες χώρες είχαν απορρίψει. Θάλασσες αυτής της επιλογής ήταν κυρίως εκείνες του Αρκτικού Ωκεανού που δεν περιέχουν μόνο φάλαινες και φώκιες αλλά και χώρους απόρριψης πυρηνικών καταλοίπων. Η Μεσόγειος δεν φαίνεται να υπήρξε η εξαίρεση.
Η παγκοσμίως γνωστή οικολογική οργάνωση Greenpeace σε έκθεσή της από το 1989 επεσήμανε ότι στα βόρεια της Κρήτης διαπιστώθηκε επικίνδυνη ραδιενεργός μόλυνση. Σε πρόγραμμά της η Greenpeace με τίτλο «Θάλασσες ελεύθερες από πυρηνικά» περιλάμβανε έναν συγκλονιστικό χάρτη με πυρηνικές απειλές των θαλασσών του πλανήτη μας, ανάμεσα στις οποίες και η χαμένη πυρηνική βόμβα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, νότια της Κρήτης.
Η Διεθνής Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) έχει εγκαταστήσει στο Μονακό ένα πολύ καλά εξοπλισμένο εργαστήριο που μελετά και παρακολουθεί τη μόλυνση του θαλάσσιου περιβάλλοντος στη Μεσόγειο κυρίως από τη ραδιενέργεια. Είναι το Marine Environment Laboratory (MEL/ΙΑΕΑ) με εξέχοντες πυρηνικούς επιστήμονες. Το εργαστήριο αυτό διεξάγει σε συνεχή βάση έρευνες στη Λιγυρική Θάλασσα (Ligurian Sea) ανάμεσα στο Μονακό και στην Κορσική. Τελευταία ανακοίνωσε τη μελέτη της που αφορά τη ραδιενεργό μόλυνση της Μεσογείου από το ατύχημα του Τσερνομπίλ, 10 χρόνια μετά.
Η κυριότερη όμως πηγή μόλυνσης από ραδιενέργεια του θαλάσσιου περιβάλλοντος εξακολουθεί να θεωρείται ότι είναι το φολ άουτ (fallout), η ραδιενέργεια από τις πάσης φύσεως πυρηνικές εκρήξεις στην ατμόσφαιρα κυρίως κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του '50 και '60. Πυρηνικές δοκιμές σε θαλάσσιο περιβάλλον είναι γνωστό ότι έκαναν παλαιότερα οι ΗΠΑ στις Αλεούτιες νήσους και οι Γάλλοι, ως και σήμερα, στον Νότιο Ειρηνικό, στις ακατοίκητες νήσους (ατόλες, atolls), όπως η Mururoa και η Frangataoufa. Στη Βόρεια Θάλασσα και στη Θάλασσα της Ιρλανδίας οι συγκεντρώσεις του Καισίου-137, με χρόνο ημίσειας ζωής 30 χρόνια, και του Πλουτωνίου-239, με χρόνο ημίσειας ζωής 24.400 χρόνια, στο θαλάσσιο περιβάλλον αυξάνονται από τις απορρίψεις των ευρωπαϊκών εργοστασίων επεξεργασίας πυρηνικών αποβλήτων, ενώ η Βαλτική και η Μαύρη Θάλασσα φαίνεται να είναι εκείνες που έχουν περισσότερο επηρεαστεί από το ατύχημα στο Τσερνομπίλ, εδώ και 10 χρόνια. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι χρειάζονται δέκα τουλάχιστον χρόνοι ημίσειας ζωής για το κάθε ένα ισότοπο ώστε η ραδιενέργεια να πέσει στο ένα χιλιοστό και να παύσει να μας ανησυχεί, αν μπορεί αυτό ποτέ να λεχθεί.
ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ: αυτή η αρχαία θάλασσα μεταξύ των γαιών, 2,5 με 3 εκατομμύρια τ. χλμ. Η θάλασσα της πολιτισμένης Ενωμένης Ευρώπης και μη. Η θάλασσά μας. Mare nostrum. Για τα νησιά της. Για τις θερινές μας διακοπές. Για τα ψάρια της. Για τις θαλάσσιες μεταφορές - τις κρουαζιέρες. Για τα πυρηνικά και άλλα απόβλητα. «Ωρολογιακή βόμβα η Μεσόγειος με χιλιάδες τόνους ραδιενεργών αποβλήτων», όπως πιστεύουν αρκετοί ιταλοί εισαγγελείς που πέρυσι τέτοιο καιρό άρχισαν να διενεργούν έρευνες για 23 «ύποπτα» ναυάγια πλοίων με διάφορες σημαίες σε καιρό... νηνεμίας για περίπου 25 χρόνια (από το 1970).
Γύρω από τη Μεσόγειο υπήρχαν και υπάρχουν βάσεις πυραύλων με πυρηνικές κεφαλές και στη χώρα μας (;). Υπάρχουν και λειτουργούν 42 πυρηνικοί αντιδραστήρες δίπλα σε μεγάλα ποτάμια που χύνουν... τα νερά τους απευθείας (Ροδανός) ή σε θάλασσες, όπως η Μαύρη Θάλασσα, που επικοινωνούν (Δούναβης, Δνείστερος). Από αυτούς 6 είναι ισπανικοί (4 στην Tarragona πιο κάτω από τη Βαρκελώνη, 1 στη Valencia και 1 στη Murcia), 16 είναι γαλλικοί εκατέρωθεν του Ροδανού ποταμού (Marcoule: 1, Tricastin: 4, Cruas: 4, St. Alban: 2, Creys: 1 και Bugey: 4), 2 αιγυπτιακοί (El Dabaa), 2 στο Ισραήλ (Rehovot) και προσεχώς 1 στην Τουρκία (Akkuyu) στη Μερσίνα στη Θάλασσα της Αλεξανδρέττας, απέναντι από την Κύπρο. Στον Δούναβη εκατέρωθεν είναι το Κοζλοντούι (Βουλγαρία) με 6 πυρηνικούς αντιδραστήρες, η Τσερναβόντα (Ρουμανία) που θα έχει και αυτή 6 συνολικά πυρηνικούς αντιδραστήρες και φυσικά το Τσερνομπίλ στον Δνείστερο (Ουκρανία) που είχε 4 πυρηνικούς αντιδραστήρες ως τις 26 Απριλίου 1986, σήμερα λειτουργούν οι υπόλοιποι 3.
Από όλους αυτούς ζητούμε να κλείσουν το Κοζλοντούι γιατί είναι πολύ κοντά μας λιγότερο από 300 χλμ. , γιατί είναι παρωχημένης τεχνολογίας που δεν μπορεί να εκσυγχρονιστεί, που λειτουργεί προβληματικά, αλλά, παρ' όλα αυτά, μας δίνει ρεύμα ηλεκτρικό, που μπορεί να είναι το επόμενο Τσερνομπίλ, αν σταθούμε το ίδιο άτυχοι. Για το Τσερνομπίλ άλλοι ανέλαβαν το κλείσιμό του, που όμως δεν φαίνεται κάτι τέτοιο στον ορίζοντα για κάμποσα ακόμη χρόνια.
Οι περισσότεροι από τους αντιδραστήρες αυτούς λειτουργούν από τις αρχές της δεκαετίας του '80, ενώ μόνο οι 4 «παλιοί» του Κοζλοντούι λειτουργούν από τη δεκαετία του '70. Ετσι, παράγουν ραδιενεργά απόβλητα για περισσότερα από 10-15 χρόνια. Πυρηνικά απόβλητα όμως μπορεί να ρίχνονται στη θάλασσα και από άλλους αντιδραστήρες πιο μακρινούς, μεταφερόμενα νύκτωρ με πλοία «ύποπτα», με σημαία ιταλική, της Γρανάδας, της Δανίας, της Ρουμανίας ή ακόμη και της Σρι Λάνκα ή των Βερμούδων. Πλοία σαράβαλα που ανήκουν πολλές φορές σε εφοπλιστές - φαντάσματα, με ύποπτα φορτία πλέουν στη Μεσόγειο με προέλευση την Ανατολική Ευρώπη. Και μόλις νυχτώσει...
Τα τελευταία 40 χρόνια του ψυχρού πολέμου γινόταν χρήση των θαλασσών ως χώρου για την απόρριψη ραδιενεργών καταλοίπων από πρώην Σοβιετικούς, κυρίως, ως και το 1991, η δε συνολική ποσότητα που έχει απορριφθεί από τους Σοβιετικούς πιθανόν να ξεπερνάει συνολικά τα 10 εκατ. κιουρί1, ποσότητα διπλάσια απ' ό,τι οι υπόλοιπες χώρες είχαν απορρίψει. Θάλασσες αυτής της επιλογής ήταν κυρίως εκείνες του Αρκτικού Ωκεανού που δεν περιέχουν μόνο φάλαινες και φώκιες αλλά και χώρους απόρριψης πυρηνικών καταλοίπων. Η Μεσόγειος δεν φαίνεται να υπήρξε η εξαίρεση.
Η παγκοσμίως γνωστή οικολογική οργάνωση Greenpeace σε έκθεσή της από το 1989 επεσήμανε ότι στα βόρεια της Κρήτης διαπιστώθηκε επικίνδυνη ραδιενεργός μόλυνση. Σε πρόγραμμά της η Greenpeace με τίτλο «Θάλασσες ελεύθερες από πυρηνικά» περιλάμβανε έναν συγκλονιστικό χάρτη με πυρηνικές απειλές των θαλασσών του πλανήτη μας, ανάμεσα στις οποίες και η χαμένη πυρηνική βόμβα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, νότια της Κρήτης.
Η Διεθνής Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) έχει εγκαταστήσει στο Μονακό ένα πολύ καλά εξοπλισμένο εργαστήριο που μελετά και παρακολουθεί τη μόλυνση του θαλάσσιου περιβάλλοντος στη Μεσόγειο κυρίως από τη ραδιενέργεια. Είναι το Marine Environment Laboratory (MEL/ΙΑΕΑ) με εξέχοντες πυρηνικούς επιστήμονες. Το εργαστήριο αυτό διεξάγει σε συνεχή βάση έρευνες στη Λιγυρική Θάλασσα (Ligurian Sea) ανάμεσα στο Μονακό και στην Κορσική. Τελευταία ανακοίνωσε τη μελέτη της που αφορά τη ραδιενεργό μόλυνση της Μεσογείου από το ατύχημα του Τσερνομπίλ, 10 χρόνια μετά.
Η κυριότερη όμως πηγή μόλυνσης από ραδιενέργεια του θαλάσσιου περιβάλλοντος εξακολουθεί να θεωρείται ότι είναι το φολ άουτ (fallout), η ραδιενέργεια από τις πάσης φύσεως πυρηνικές εκρήξεις στην ατμόσφαιρα κυρίως κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του '50 και '60. Πυρηνικές δοκιμές σε θαλάσσιο περιβάλλον είναι γνωστό ότι έκαναν παλαιότερα οι ΗΠΑ στις Αλεούτιες νήσους και οι Γάλλοι, ως και σήμερα, στον Νότιο Ειρηνικό, στις ακατοίκητες νήσους (ατόλες, atolls), όπως η Mururoa και η Frangataoufa. Στη Βόρεια Θάλασσα και στη Θάλασσα της Ιρλανδίας οι συγκεντρώσεις του Καισίου-137, με χρόνο ημίσειας ζωής 30 χρόνια, και του Πλουτωνίου-239, με χρόνο ημίσειας ζωής 24.400 χρόνια, στο θαλάσσιο περιβάλλον αυξάνονται από τις απορρίψεις των ευρωπαϊκών εργοστασίων επεξεργασίας πυρηνικών αποβλήτων, ενώ η Βαλτική και η Μαύρη Θάλασσα φαίνεται να είναι εκείνες που έχουν περισσότερο επηρεαστεί από το ατύχημα στο Τσερνομπίλ, εδώ και 10 χρόνια. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι χρειάζονται δέκα τουλάχιστον χρόνοι ημίσειας ζωής για το κάθε ένα ισότοπο ώστε η ραδιενέργεια να πέσει στο ένα χιλιοστό και να παύσει να μας ανησυχεί, αν μπορεί αυτό ποτέ να λεχθεί.
Σήμερα, τεχνολογικά προγράμματα, με το πρόσχημα της μεταφοράς τεχνολογίας για την ανάπτυξη των μεσογειακών χωρών, φαίνεται να σχετίζονται με την αποτέφρωση και τον ενταφιασμό βιομηχανικών τοξικών αποβλήτων, όπως είναι και τα πυρηνικά απόβλητα σε ορισμένες μόνο μεσογειακές χώρες. Υπάρχουν κυβερνήσεις που μιλούν για σοβαρές επενδύσεις που τις έχουν ανάγκη γιατί έτσι τις βλέπουν. Θυμίζει τίποτε ο Αστακός στην Αιτωλοακαρνανία; Στους χαλεπούς καιρούς που ζούμε στρέφουμε την προσοχή μας στις θάλασσές μας και εντείνουμε τη δράση μας μπρος στην απαισιοδοξία της σκέψης για τα πυρηνικά μέρες που είναι.
1. Ενα κιουρί είναι ισοδύναμο με 37 δισεκατομμύρια μπεκερέλ και αντιστοιχεί στη ραδιενέργεια ενός γραμμαρίου «καθαρού» Ραδίου-226.
Ο κ. Κ. Παπαστεφάνου είναι καθηγητής της Πυρηνικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
(Πηγή: Το ΒΗΜΑ, 04/08/1996 , Σελ.: A12)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου